Bắc Hà vào vụ mận tam hoa
Hiện đã là thời điểm chính vụ thu hoạch mận tam hoa ở vùng cao Bắc Hà. Đầu năm do ảnh hưởng của thiên tai, dông bão, mưa đá đúng vào thời kỳ đậu quả, phát triển quả, khiến năng suất, sản lượng mận thu hoạch giảm. Đến thời điểm này, khách du lịch đến Bắc Hà tăng cao, mặt khác, tư thương từ các huyện, thành phố trong và ngoài tỉnh đến thu mua, trong khi đó lượng mận chín cung cấp chưa nhiều, nên mận tiêu thụ thuận lợi, giá mận khá cao, ổn định so với vụ trước.
Bắc Hà là thủ phủ mận tam hoa của Lào Cai nói riêng và khu vực tây bắc nói chung. Hiện có gần 700 ha, trong đó có 534 ha mận tam hoa đang cho thu hoạch, tập trung ở các xã: Na Hối, Tà Chải, Bản Phố, Thải Giàng Phố… Sau nhiều năm cố gắng gây dựng và phát triển, sản phẩm quả mận tam hoa của Bắc Hà đã được Cục Sở hữu trí tuệ chứng nhận nhãn hiệu tập thể. Huyện sẽ tiếp tục xây dựng để đưa sản phẩm quả mận Tam hoa trở thành sản phẩm OCOP của huyện, tạo chỗ đứng vững chắc cho thương hiệu nông sản này trên thị trường. Vào thời điểm trung tuần tháng 5, Bắc Hà bắt đầu bước vào mùa thu hoạch chính vụ mận tam hoa. Những ngày này, nhất là ngày thứ 7 và chủ nhật, ngay từ buổi sáng sớm, người dân trồng mận ở các xã tấp nập chở mận về khu vực trung tâm để bán. Ông Nguyễn Xuân Giang, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bắc Hà cho biết: “Năm nay, thời điểm cây mận ra hoa có mưa nhiều đã ảnh hưởng tới việc đậu quả. Dự kiến sản lượng quả năm nay thấp hơn năm ngoái. Hiện, Phòng Nông nghiệp được huyện giao nhiệm vụ, tập trung chuẩn bị hoạt động trải nghiệm hái mận tam hoa tại các xã khu vực trung tâm, phục vụ Giải đua ngựa truyền thống Bắc Hà mở rộng năm 2020”.
Thu hái, lựa chọn các loại mận trước khi đem bán.
Năm nay mất mùa nên lượng quả trên cây thưa, bù lại quả to, đều, đẹp, chất lượng quả tốt hơn các năm trước. Thị trường bán, mua ở Bắc Hà bắt đầu sôi động với sự tham gia của khách du lịch, các tư thương người địa phương, ở các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ và Hà Nội… Việc tiêu thụ khá thuận lợi bởi nhiều tiểu thương ở các huyện trong tỉnh Lào Cai và tỉnh Yên Bái đã đến đặt mua về bán lẻ. Chị Sùng Thị Cú, dân tộc Mông, người dân xã Tả Văn Chư đã có thâm niên 15 năm bán mận theo thời vụ tại chợ Bắc Hà cho biết: “Mận chín sớm và thu hoạch chính vụ đã được hơn 2 tuần nay, trong đó đã gần 1 tuần vào chính vụ. Năm nay do ảnh hưởng mưa đá, dông bão nên mận mất mùa, ít hơn năm trước, song chính thế quả thưa lại phát triển tốt, to, đều và đẹp, chất lượng tốt hơn các năm trước. Mận chín sớm giá cao hơn chút. Mận ngố có giá từ 60 – 80 nghìn đồng/kg, mận chọn từ 30 – 50 nghìn đồng/kg, loại mận xô năm nay rất ít, giá 15- 20 nghìn đồng/kg. Ngày thường mận vẫn tiêu thụ được, chủ yếu người tiêu dùng trong huyện mua và nhiều tiểu thương trong tỉnh đến thu mua về bán lẻ. Đặc biệt ngày thứ 7, chủ nhật bán chạy, giá cao nhờ khách du lịch đến khá đông”.
Mận tam hoa được bày bán nhiều tại trung tâm bến xe cũ và cổng Đền Bắc Hà.
Đến hẹn lại lên cứ vào dịp hè hằng năm, Bắc Hà lại tổ chức Giải đua ngựa truyền thống mở rộng. Năm nay dự kiến tổ chức từ ngày 29 – 31/5, đúng vào dịp chính vụ thu hoạch mận tam hoa. Trong đó, trải nghiệm hái mận tam hoa là hoạt động chính, diễn ra tại các hộ gia đình trồng mận ở xã Na Hối, Tả Chải, Bản Phố, Thải Giàng Phố và thị trấn Bắc Hà là các xã có diện tích trồng mận tam hoa lớn nhất toàn huyện. Mấy vụ thu hoạch mận tam hoa gần đây, gia đình bà Phạm Thị Nga, một hộ trồng nhiều mận ở Bắc Hà đã ít phải mang mận ra chợ bán, vì đã có nhiều đoàn khách nghỉ lưu trú Homestay trên địa bàn tham quan, trải nghiệm hái mận tại vườn. Tìm đến nhà bà Nga tìm hiểu nguồn gốc, cách chăm sóc, thu hoạch, trải nghiệm thu hoạch mận, thưởng thức miễn phí trái mận thơm ngon tại chỗ, chụp ảnh lưu niệm và mua mận về làm quà. Bà Nga hào hứng cho biết; “Gia đình có 130 cây mận tam hoa thuần chủng, trồng tại vườn nhà và trên nương. Trước đây, việc tiêu thụ gặp không ít khó khăn vì phải mang ra chợ bán hoặc tư thương đến nhà mua, thỉnh thoảng bị ép giá, có lúc bị ế. 5 năm nay, có nhiều khách đến nhà trải nghiệm vườn mận nên bán mận dễ dàng, giá cả cao, ổn định hợp lý. Bây giờ tình hình đã ổn định, bỏ dãn cách xã hội, mận đã tiêu thụ được. Mận nhà mình là mận vườn chín muộn hơn mận đồi, nên để dành đến Giải đua ngựa vào cuối tháng 5 phục vụ khách đến xem đua ngựa, trải nghiệm du lịch miệt vườn”.
Khách du lịch trải nghiệm hái mận
Đến với Bắc Hà ngoài việc du khách sẽ được tham quan 20 gian hàng trưng bày nông sản địa phương tại cổng Đền Bắc Hà và được trải nghiệm hái mận tại vườn; tự tay hái và thưởng thức những trái mận chín đỏ trên cành; tìm hiểu về văn hóa độc đáo của đồng bào địa phương, sự phát triển của cây mận tam hoa Bắc Hà cũng như những nét đặc trưng của các sản phẩm nông sản riêng có ở Bắc Hà./.
Bài, ảnh: Tráng Xuân Cường