Triển vọng phát triển mở rộng cây mận tím chín sớm Bắc Hà

Mận tím chín sớm, thường cho thu hoạch quả vào cuối tháng 4 hàng năm, qua theo dõi của Trại nghiên cứu và sản xuất rau quả Bắc Hà thì giống mận này cho thu hoạch sớm tới hơn 1 tháng so với mận Tam hoa và một số loại cây ăn quả bản địa khác. Mận tím quả to, mọng, mỗi kg chỉ từ 20 đến 22 quả. Trong điều kiện được chăm sóc tốt và có nắng vào tháng 4 thì giống mận này sẽ chín đúng dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 hàng năm, đây là điều kiện tốt để người dân thu hoạch, bán cho khách du lịch. Trong quá trình chọn tạo giống cây ăn quả những năm trước, Trại ngiên cứu và chọn tạo giống cây ăn quả Bắc Hà đã lựa chọn được một cá thể cây mận chín sớm hơn mận Tam hoa khoảng một tháng. Qua 4 năm trồng khảo nghiệm cho thấy, giống mận chín sớm sinh trưởng, phát triển phù hợp trong điều kiện sinh thái vùng trung huyện Bắc Hà. Cây mận sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh hại, năm thứ 3 đã cho năng suất khá cao. Giống mận chín sớm có màu sắc đẹp, quả to, ruột màu vàng, đặc biệt là do chín sớm nên có ưu thế về thị trường, đây là điều kiện để ngành nông nghiệp tiếp tục nghiên cứu, quy hoạch vùng trồng hợp lý, gắn với phát triển du lịch. Ông Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Lào Cai cho biết: “Tới đây chúng tôi sẽ nhân rộng ra các huyện trong tỉnh, dự kiến sẽ nhân rộng ra 30 ha tại các huyện Bát Xát, Mường Khương, Văn Bàn, Si Ma Cai, Sa Pa, sau đó từng bước chúng tôi sẽ mở rộng ra các vùng thành sản phẩm hàng hóa, vì giống mận này ăn rất ngon, mẫu mã đẹp, lại chín sớm, năng suất rất cao”.

Mỗi ha mận tím chín sớm cho thu nhập khoảng 100 triệu đồng

Trại nghiên cứu và sản xuất rau quả Bắc Hà khẳng định: năng suất quả mận chín sớm có thể đạt gần 2 tấn mỗi ha, với giá bán từ 50 nghìn đến 60 nghìn đồng mỗi kg, như hiện tại thương lái đang thu mua tại trại rau quả thì mỗi ha mận tím chín sớm cho thu nhập khoảng 100 triệu đồng. Hiện nay, các cơ quan nghiên cứu khoa học của tỉnh đang tiếp tục đánh giá khả năng thích nghi, tính ổn định và năng suất, chất lượng, để từ đó sớm nhân rộng giống mận tím chín sớm ra đại trà. Đồng thời làm cơ sở để nhân giống, xây dựng vườn giống gốc, hướng tới xây dựng vườn giống gốc quốc gia, phục vụ nhu cầu phát triển sản xuất và mở rộng phạm vi khu vực trồng giống mận này tới những địa phương có điều kiện tương đồng. Một vấn đề khác cũng rất được quan tâm là phải phát triển vùng chuyên canh cây mận tím chín sớm gắn với phát triển du lịch sinh thái, nhằm quảng bá các sản phẩm đặc trưng của tỉnh Lào Cai.

Từ việc khảo nghiệm thành công cây mận tím chín sớm tại Trại nghiên cứu và sản xuất rau quả Bắc Hà thì ở một số địa phương trong tỉnh, bà con nông dân đã mạnh dạn đưa cây mận tím chín sớm về trồng. Gia đình chị Đinh Thị Thảo ở tổ dân phố Bắc Hà 2, thị trấn Bắc Hà là hộ nông dân đầu tiên ở Bắc Hà trồng cây mận tím chín sớm. Khi biết thông tin Trại nghiên cứu và sản xuất rau quả Bắc Hà có giống mận mới, chín sớm, quả đẹp, chị Thảo đã quyết định thay thế những cây mận Tam hoa già cỗi bằng giống mận mới. Chỉ trồng vài chục cây, nhưng chị Thảo hy vọng, ba năm nữa sẽ có quả bán đúng dịp nghỉ lễ 30/4, 1/5, đây là thời điểm địa phương sẽ đón nhiều du khách, vì vậy giá bán sẽ cao hơn nhiều so với các loại hoa quả chín đại trà vào mùa hè. Chị Đinh Thị Thảo chia sẻ: “Khi lấy giống về tôi cũng không nghĩ là cây sẽ sống được 100%, nhưng đến nay thì cây đảm bảo sống hết không bị chết cây nào, vì mận này chín trước mận Tam hoa nên chắc chắn sẽ có giá bán cao, hiện trong tổ chúng tôi đã có 30 hộ tham gia trồng rồi, chắc chắn trong thời gian tới sẽ có nhiều hộ trồng cây mận này”.

Chị Đinh Thị Thảo là hộ nông dân đầu tiên ở Bắc Hà trồng cây mận tím chín sớm

Nhận thấy điều kiện tự nhiên của địa phương phù hợp với khuyến cáo của cơ quan chuyên môn, xã Sín Chéng, huyện Si Ma Cai cũng đã đưa giống cây ăn quả này về trồng trên đất nương đồi trồng ngô. Từ nguồn vốn chương trình 135, xã đã hỗ trợ hơn 2 nghìn cây giống để 4 hộ dân trồng trên 4 ha mận tím. Để được hỗ trợ giống, các hộ dân phải chuẩn bị đất trồng, đầu tư công trồng, chăm sóc theo đúng hướng dẫn, toàn bộ giống mận mới được trồng trên đất nương ngô nhằm thay thế cho loại cây trồng kém hiệu quả này sau vài năm nữa.

Hiện xã Sín Chéng, huyện Si Ma Cai mới có 4 hộ dân trồng trên 4 ha mận tím

Khắc phục thực trạng khi có sản phẩm nhiều lại khó khăn về đầu ra, xã Sín Chéng đang tiến hành tìm đầu ra trước, sau đó mới mở rộng vùng trồng trong điều kiện có thị trường tốt. Hiện tại, chính quyền địa phương đã liên hệ với một số siêu thị và các trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Nội Bài – Lào Cai để quảng bá, giới thiệu sản phẩm. Ông Vũ Văn Sơn, Chủ tịch UBND xã Sín Chéng, huyện Si Ma Cai chia sẻ: Xã thành lập nhóm hộ cùng sở thích trồng cây ăn quả, hiện tại xã mới có 4 hộ tham gia, nên vấn đề đầu ra cung không phải lo lắng nhiều, chúng tôi đang triển khai các bước quảng bá sản phẩm, chờ đến ngày được thu hoạch”.

Khi cây mận tím chín sớm được đưa về trồng, bà con nông dân được khuyến cáo trồng xen thêm cây ngô trong hai năm đầu để có thêm thu nhập. Việc nhân rộng diện tích trồng mận chín sớm đang mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho người dân khu vực vùng cao và làm phong phú thêm các đặc sản nông nghiệp địa phương. Theo dự báo của ngành Nông nghiệp thì phải mất khoảng 1 năm nữa, nghĩa là phải vào thời điểm này của năm 2020, những cây mận chín sớm đầu tiên đã được đưa ra hộ dân trồng mới cho thu hoạch bói. Trong thời gian kiến thiết cơ bản, có nhiều biện pháp kỹ thuật chăm sóc mà bà con nông dân cần lưa ý để đảm bảo tỷ lệ cây sống cao, cho quả đều, đẹp, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Ngọc Hà – Nông Quý