Chợ phiên Bắc Hà – một góc Tây Bắc ngủ quên
Chợ Bắc Hà được chia ra những khu chợ nhỏ mang tính đặc trưng trao đổi như: Chợ thổ cẩm, chợ ẩm thực, chợ ngựa, chợ gia cầm, chợ thực phẩm, chợ chim, chợ rèn đúc, nông sản bày bán rải rác từ đường vào chợ.
Thị trấn Bắc Hà (huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai) cách thành phố Lào Cai 65 km (khoảng 2 tiếng rưỡi đi bằng xe buýt), cách Hà Nội 300km (xe ô tô đi thẳng lên từ bến xe Mỹ Đình). Bắc Hà nổi tiếng với chợ phiên Bắc Hà – một trong những chợ phiên lớn nhất vùng Tây Bắc, nơi đây vẫn còn giữ được vẻ nguyên sơ và mang đậm nét đặc trưng của các dân tộc vùng cao.
Chúng mình đến Bắc Hà vào một sáng sớm thứ 7 se se lạnh. Ngày mai Chủ Nhật mới là ngày họp chợ Bắc Hà, chúng mình nhanh chóng kiếm được một nhà nghỉ nhỏ nhỏ ở trung tâm thị trấn và thuê xe máy (150K/ngày) để đi chơi. Nghe mọi người chỉ đường tới chợ Cán Cấu họp ngày thứ 7 thế là chúng mình lò dò xe máy đi chơi chợ. Đến nơi đã tầm 9 giờ hơn, chợ chỉ bán buổi sáng thôi nên chúng mình chỉ kịp chụp choẹt ít ảnh là chợ đã tan mất.
Chợ Cán Cấu nằm trên một quả đồi nhỏ bày bán rất nhiều thổ cẩm và các đặc sản vùng cao như ớt chỉ thiên, gừng, rau củ, mật ong… Đặc biệt là ở chợ có bán những bó hương lớn do người Mông ở đây làm ra. Người dân tộc ở đây chủ yếu là người Mông, họ đi chợ thật thà lắm các bạn ạ, hàng nào họ bán là họ nói hàng này tốt, hàng này không tốt luôn, giá cũng nói rõ, mặc cả họ cũng không giảm.
Buổi trưa muộn muộn về thị trấn, chúng mình kiếm được một hàng cơm nho nhỏ ở đoạn trung tâm, cơm vùng cao đơn giản có cá suối chiên giòn, bát cà chua sốt với ít rau sống thôi mà ngon lắm í.
Đến Bắc Hà, ngoài đi chợ phiên thì nhất định phải đến dinh vua Mèo Hoàng A Tưởng. Dinh thự Hoàng A Tưởng hay dinh thự vua Mèo nằm ở trung tâm huyện Bắc Hà, ngôi nhà đẹp nổi bật với màu sơn vàng xưa cũ kiểu Âu, hàng tường, cửa sổ chữ Hỉ mang phong cách châu Á. Giữa khung cảnh yên tĩnh, trầm mặc nhưng không kém phần uy nghi của nơi từng là dinh thự lãnh chúa Bắc Hà này, chúng mình chỉ cần đi thật nhẹ nhàng, ngắm nhìn cầu thang, từng viên gạch nhỏ từ bao đời, và đứng vào thôi là đã có ảnh đẹp mang về rồi.
Tối đến Bắc Hà hơi lạnh, đặc sản nơi đây là khâu nhục cực hợp với thời tiết này. Miếng thịt lợn nóng hổi được hầm nhừ với thuốc bắc và dưa chua, thêm ít bánh mì là đã no nê. Buổi đêm lang thang Bắc Hà, trời càng về khuya càng lạnh tê tái, quán sủi dìn nhỏ xíu ở góc phố ấm áp mời gọi. Từng miếng bột nếp nhỏ dẻo dẻo trong bát nước đường hoa mai vàng sánh thơm mùi gừng, chỉ cần ngồi bên bếp lửa nhấm nháp hít hà cái mùi ấy thôi là chả còn sợ gì gió lạnh nữa.
Sáng hôm sau chúng mình dậy thật sớm để đi chợ phiên Bắc Hà, một trong những chợ phiên nổi tiếng nhất vùng Tây Bắc. Sớm tinh mơ đã thấy rất đông người dân tộc bày bán các loại hàng hóa dọc từ đường vào chợ. Nếu như chợ dưới xuôi họp trên bãi đất rộng thì chợ ở đây lại là họp từ dưới chân núi lên đỉnh núi. Chợ Bắc Hà được chia ra những khu chợ nhỏ mang tính đặc trưng trao đổi như: Chợ thổ cẩm, chợ ẩm thực, chợ ngựa, chợ gia cầm, chợ thực phẩm, chợ chim, chợ rèn đúc, nông sản bày bán rải rác từ đường vào chợ. Mỗi khu chợ đều phong phú đa dạng và mang đậm bản sắc dân tộc địa phương, đặc biệt chợ Bắc Hà là nơi hẹn hò tốt nhất để nam nữ thanh niên dân tộc gặp nhau sau mỗi tuần lao động vất vả.
Chân núi, nơi thấp nhất là chợ thổ cẩm và khu ẩm thực. Khu ẩm thực trong chợ bán rất nhiều rượu ngô, mèn mén làm từ ngô. Bạn sẽ được ăn thử uống thử thoải mái nhé. Ngay lập tức chúng mình phi vào ăn thử ăn thắng cố ngựa nổi tiếng ở đây, mua thêm ít mèn mén, gọi bát thắng cố nghi ngút khói. Ôi, thắng cố ngựa nè, mèn mén nè, bát rau sống thì toàn các loại rau thơm là lạ mà mình chịu không biết tên ăn cùng với nhau. Lạ miệng mà ngon lắm lắm! Có một cặp vợ chồng người dân tộc ăn cùng bàn với chúng mình, mình chỉ cười dễ thương với chị vợ thôi thế là chị í mời mình ít mèn mén chị í làm mang đi trong một cái túi nhỏ, anh chồng thì đưa qua mời bình hồ lô rượu ngô mang bên hông.
Càng đi lên cao là càng đến gần khu chợ bán gia súc từ chó, mèo tới lợn, trâu, bò. Khu này nằm ở cuối chợ phiên Bắc Hà, trên một khoảng đồi cao tách biệt với khu bán hàng thổ cẩm, hàng ăn hay thực phẩm tươi sống. Khu vực bán chó thường chật kín người qua lại vì ngoài dân địa phương còn có nhiều khách nơi xa cũng cất công đến tìm mua những chú chó Bắc Hà nổi tiếng tinh khôn. Giống chó Bắc Hà này được bán ở phiên chợ với giá khá cao (700k-1triệu/con)
Trên một khoảng đồi cao tập trung buôn bán trâu bò. Trâu bò ở đây được buộc vào những cái cọc, người mua cứ xem từng con, ưng thì gọi chủ rồi mặc cả, ưng giá thì dắt về. Dọc đường lên trên đỉnh núi, người dân tộc bày bán rất nhiều các sản vật địa phương như lan rừng, mật ong, gừng ta, ớt, các loại nấm… vào mùa mận thì còn có những giỏ mận Bắc Hà nổi tiếng ngon.
Đi lòng vòng mỏi chân, chúng mình lại lượn ra khu ẩm thực ăn phở chua, thưởng thức các loại đặc sản vùng cao tập trung ở chợ. Theo kinh nghiệm ăn hàng của mình thì cứ hàng đông mà vào thì nhất định là ngon nhé!
Chiều đến, tạm biệt chợ Bắc Hà, chúng mình lại trở về nhà mang theo bao nhiêu kỷ niệm về những món ăn ngon, về những con người thật thà đơn giản và nhất là về một vùng đất Bắc Hà đẹp đẽ đang chờ khám phá.